Tasavvuf Müziği Nedir?
Tasavvuf müziği, İslamdaki Tasavvuf felsefesine uygun olarak, eğlendirmek için değil, insanın Allah'a olan kulluğunun farkına varmasını sağlamak için yapılan bir müzik türüdür. Dini duyguların seslendirilmesidir.
Tasavvuf müziği vahdet-i vücut (vücudun birliği) anlayışıyla bestelenmiş dini yapıtlardan oluşur.Mevlevi Bektaşi Celveti Gülşeni Halveti Kadiri Nakşi v.b. tarikatlarda tasavvuf müziği varsa da bunların içinde sanat değeri taşıyan ve gelişmiş müzik Mevlevi müziğidir. Itri Dede Efendi Osman Dede Ahmet Ağa gibi besteciler tarafından bestelenen Mevlevi ayinleri Türk tasavvuf müziğinin başyapıtlarıdır Tasavvuf müziğinin önemli formları Mevlevi ayinleri dini peşrevler ilahiler, naatlar, şugllar, mersiyeler Bektaşi nefesleri duraklar ve tevşihlerdir.
Tasavvuf Müziğinde Kullanılan Müzik Aletleri
Bendir
Derili vurmalı sazlardandır.Sadece tasavvuf müziğinde kullanılır.Dindışı müzikte kullanımı büyük hatadır.
Kudüm
Belli belirsiz ses veren derili vurmalı sazlardandır.Gövdeleri yarıküre biçiminde olan iki küçük davuldan oluşur.Davullar Bakır gövdenin üzerine deri gerilerek yapılır ve ikisi arasında bir dörtlü ya da üçlü akor farkı vardır.
Nevbe
Derili vurmalı sazlardandır.Nevbeye verilen bir diğer adta 'zilsiz tef'tir.Nevbe de bendir gibi sadece tasavvuf müziğinde kullanılır.
Ney
Dilsiz nefesli sazlardandır.Sadece tasavvufta değil klasik türk müziğinde de kullanılır.Altısı önde olmak üzere yedi deliği olan bir kamış olan neyin ses alanı üç oktava yakındır.
Rebab
Yaylı sazlardan olan rebab sadece tasavvuf müziğinde kullanılır Göğsü deridendir.Düşey olarak iki arasında ya da sol diz üzerinde tutularak çalınır Ses alanı bir buçuk oktavı zor bulan rebab daha sonraları yerini sineKemanına bıraktı
Dini Müzik Türleri
A. Cami mûsikîsi (özelligi yalniz sesle icra edilmesidir.)
-
a) Usulsüz okunanlar Münacat Ezan Kaamet Salat-u Selam Tekbîr Mersiye
-
b) Usullü okunanlar Cumhur Tevsîh ve Tesbîh gibi Ilahi türleri
B. Tekke mûsikîsi (özelligi saz esligiyle de icra edilebilmesidir)
-
a) Usulsüz okunanlar Na't-i Peygamberi ve Durak
-
b) Usullü okunanlar Ayîn-i Serif (Mevlevî) Ayn-i Cem ve Nefesler (Bektasî) ve Zikir Ilahileri (Arapça güfteli olanlarina Sugl denir)
C. Hem camide hem tekkede okunan dinî mûsikî formları
-
a) Usulsüz okunanlar Kur'an-i Kerîm ve Mevlid-i Serif
-
b) Usullü okunanlar Her türlü ilahiler
-
c) Kismen usullü kismen usulsüz okunan Miraciyye gibi
Kaynaklar:
wikipedia.org
rumimevlevi.com
